In de trein (Utrecht, Zwolle, Utrecht) las ik André Schiffrin's De Boekenbusiness, Hoe het grote geld het boekenvak en het lezen heeft veranderd.
Twee citaten.
Eerst het duister:
‘Boeken zijn vandaag de dag niet meer dan een randverschijnsel in de wereld van de massamedia, die slechts oppervlakkig vermaak bieden en ons willen doen geloven dat deze wereld de best denkbare is. De verbreiding van ideeën wordt als gevolg daarvan veel strikter beperkt dan we in een vrije samenleving voor mogelijk hadden gehouden. De behoefte aan een publiek debat en vrijheid van meningsuiting, inherent aan het ideaal van de democratie, staat lijnrecht tegenover het toenemende streven naar maximale winst.’ (DB, p. 151/152).
Dan het licht:
In zijn nawoord bij de Nederlandse vertaling zegt Laurens van Krevelen, uitgever in ruste, dat Schiffrin na De Boekenbusiness is blijven denken over het vrije woord. Hij parafraseert een interview:
‘Schiffrin heeft nu zijn hoop vooral gesteld op zelfbewuste auteurs, die hun werk liever bij hun onafhankelijke uitgeverijen uitgeven dan bij concernbedrijven; op kritische lezers, die hun boeken liever kopen bij onafhankelijke boekwinkels in plaats van bij de grote internetboekhandels en ketenboekwinkels.’
Klein is groots.
Hoewel ik geneigd ben mijn schouders op te halen over die macro-culturele discussies over ontlezing en verbarbarisering van de samenleving - creativiteit, oorspronkelijkheid, kritisch vermogen lijken me unbreakable en als de geestelijke onderklasse en de armen van geest na een paar decaden verheffing toch weer liever afzakken naar het platvloerse: veel plezier daar - bevestigt het boek dat al die slimme, gevoelige, betrokken, eerlijke mensen die voor klein kiezen het aan het winnen zijn. Of in ieder geval, en dat is veel belangrijker, een blijvende sub/tegen/satellietcultuur aan het vestigen zijn.
Aan Schiffrins boek heb ik trouwens een leuke, nieuwe uitdrukking overgehouden: een manuscript onder je houden (p. 92, p. 160). Een nuttige term voor auteurs die niet aan commercial realism doen, die term is van Woods (How Fiction Works, p 230 e.v.), en nu nog bij een concernuitgeverij publiceren. Want over een paar jaar verschijnen de boeken van dwarse auteurs natuurlijk alleen nog maar bij zelfstandige uitgeverijen en bij auteurscollectieven. Om Steve Jobs te parafraseren: wat heb je bij de marine te zoeken als je ook kan inschepen bij een stelletje piraten?
Maar misschien vergis ik me hoor.
Oordeel zelf.
André Schiffrin, De boekenbusiness, Hoe het grote geld het boekenvak en het lezen heeft veranderd. Vertaald, uit het Engels, door Léon Stapper. Met een nawoord van Laurens van Krevelen. Uitgeverij Wereldbibliotheek, Amsterdam 2011.
skip to main |
skip to sidebar
