‘We felt very relaxed. We felt ageless in fact. In fact we fellt all the ages we’ve ever been all at once. That’s right, all at once. All of the ages we’ve ever been all at the same time. Yes. Now and then we picked up the one book beside us and read for a bit. We did. Talking to women. That’s the title of the book. It is actually – Talking to Women. That’s right.’
Claire-Louise Bennett, Checkout 19 (2021; p.212)
Checkout 19 is een fantastische, non-lineaire, fragmentarische, neo modernistische roman over boeken, over schrijvers en schrijfsters, over afkomst en armoede, over menstrueren en masturberen, over de relatie leven en verbeelding, over de tegendruk én hulp die vrouwen ondervinden wanneer ze hun artistieke of intellectuele ambities willen verwezenlijken.
Spoiler, wat heet: het trieste en tragische dieptepunt van de tekst is het moment waarop de soulmate van de protagoniste zich tot haar verkrachter ontpopt. Bennett heeft die passage knap ingepast: hij bederft je leeservaring, zoals traumatische gebeurtenissen hele levens bederven.
De vertelster van Checkout 19 is geestig, rauw en toch beheerst, fier, snel. Ze bewijst dat een individu haar eigen weg kan vinden, en haar eigen stem.
Bennett mist de neiging tot melodrama van Ali Smith, geeft zich minder over aan expliciet theoretiseren dan Chris Kraus, wel heeft ze de kracht – ik zou haast zeggen: de power - van die twee schrijfsters.
De vrouw achter deze tekst, wat een tof wijf moet dat zijn! Dacht ik tijdens het lezen. En die indruk wordt bevestigd als je wat interviews met Bennett leest of bekijkt. Water drinkt ze uit een jampot, niet uit een glas. Grappig.
Ik vermoed dat Checkout 19 vooral interessant is voor lezers die hun leven, net als de protagoniste, hebben vergooid aan de literatuur. En dat de tekst extra aantrekkelijk is voor veertig plussers met heimwee naar tijden zonder mobiele communicatie. Dat laatste komt ook ter sprake in een vraaggesprek dat The Irish Times in augustus 2021 had met Bennett:
‘Freedom and privacy go hand in hand for her and she is not on social media anymore. “I think people give up their privacy way too easily. I just think being able to switch off on things and to just sort of not feel that need to tell anybody what you’re doing all the time . . . I’d hate to live like that. It must be really strange to feel that once you’ve had an experience it has to be documented straight away and once you’ve put it up it has to be reacted to. You’re not free if you’re doing that.”
She tries to resist the urge to make unthinking, automatic decisions based on expectations, whether it’s having a Twitter account or getting married or having children. “It’s very easy to get sucked into stuff. In the reality we live in, that’s shown to be the only possible reality, the only way of life, but that’s not true. It’s just an ideology. That’s all it is.” ’
Afijn.
Checkout 19 is een verrukkelijk boek.
Bennett’s debuut, Pond (2015), had ik gemist, ga ik inhalen.
De Nederlandse vertaling van Checkout 19, Kassa 19, is verschenen bij Koppernik.
---
Foto: The Irish Times.
