Somsing's rong

Sinds Woody Allen's Midnight in Paris weten we hoe ontzettend romantisch de Franse hoofdstad kan zijn. Als je er maar oog voor hebt! Toch lijkt het me nuttig de weergaloze lichtstad in het hart van Europa en een van haar bezienswaardigheden - te weten de Eiffeltoren (voor Parijzenaars en francofielen een begrip, laat tijdens een gesprek nonchalant het begrip la tour Eiffel maar eens vallen en vele glimlachen van herkenning zullen je deel zijn) - hier nog eens onder de aandacht te brengen via het filmpje Une journée à Paris.

Sorry, dit is een beetje flauw.

Even opnieuw:

Toen ik een tijdje geleden over ballonen schreef (hier en hier) wist ik dat ik in het voorjaar van 2009 een commercial had gezien die ook een beetje met Le ballon rouge speelde. Vandaag schoot de herinnering omhoog, als een ballon voor mijn part. Het is een promotiefilmpje van Van Cleef & Arpels dat destijds, volgens mij, alleen op internet te zien was. Daarom ook duurt het een volle minuut.

Eerst kijken, dan praten, dan nog een keer kijken.

Oké?

Gaan we. Eerst kijken:



Er is een hoop in dit filmpje waarover we het niet hoeven hebben: het lachwekkend lelijke sierraad waarmee het besluit, het slechte acteer- & regisseerwerk, überhaupt de keuze voor modellen in plaats van voor acteurs, de wat goedkope, kale chic waarmee het filmpje is geproduceerd, de houterige choreografie/mise-en-scène, de 'betekenisvolle' ballonnen die er in bijna ieder shot bij zijn geduwd. En de kussende etalagepopachtige zombies aan het eind laten we ook beter onbesproken (evenals het koude gebrek aan chemie tussen die twee... hun lippen vriezen nog net niet aan elkaar, maar verder denk je alleen maar: verstandshuwelijk!, verstandshuwelijk!, verstandshuwelijk!... zij valt eigenlijk op ruige buitenmannen en die jongen is nog helemaal niet toe aan een vriendinnetje, die is nog veel te druk met zijn andere hobby's (zoals het uitzoeken en omknopen van sjaaltjes)).

Wel heel interessant is het camerastandpunt: steeds op grote afstand van de protagonisten, vooral voor een commercial. Dat is bewust: we moeten ons identificeren met de leefstijl van de personages, niet met hun individuele gevoelens en verlangens.

De camera beweegt maar in een paar shots en des te beter, want in een minuut krijgen we 23 knips en, aan het eind, een overvloeier te verwerken. De allereerste instelling, de kus en het staren naar die bekende toren zijn met steeds 6 seconden per instelling het langst (respectievelijk 0.00–0.06, 0.46-0.52 en 0.53-0.59).

Nog interessanter: het camerastandpunt begint van boven de hoofdrolspelertjes, waardoor dit filmpje een terugblikgevoel krijgt, bijna van een uitgetreden geest, een overleden volwassene die zijn leven nog één keer voorbij ziet komen of als geest zijn of haar eigen verleden bezoekt, maar hoe dan ook iets van een reminiscentie. Alleen al de manier waarop de jongen en het meisje in het openingsshot vanuit de schaduw het licht in lopen geeft de sensatie met een opgeroepen herinnering te maken te hebben. Let daarbij vooral op de ballonnen: op 0.04 sec, als de tros in de volle zon komt, strijkt het licht er zo snel overheen dat het net is of er in de ballonnen lampjes aangaan.

Terzijde: zie de kale bomen, het keiharde licht en de lange schaduwen! Jammer voor Van Cleef & Arpels. Die zomercommercial hadden ze een half jaar eerder moeten opnemen, maar toen had iedereen vast nog allerlei andere dingen (projecten, deadlines) aan zijn (m/v) hoofd. Deze spot had je echt in de zomer moeten maken. Desnoods in de herfst. Dat deed Dior beter.

Na lang overleg waren we - of: was ik om de conventionele opvattingen over identiteit, karakter en persoonlijkheid aan te houden - eruit dat dit een slecht filmpje is dat we desondanks goed vinden. Hoe komt dat?

Het filmpje wordt gered door het onderliggende idee: dat iedereen is voorbestemd zijn oudere zelf te worden. Dat je je hele leven verandert en tegelijk dezelfde blijft - die verwarrende, universele metamorfose is hier gecomprimeerd en tegelijk verhalend uitgedrukt. Het kind dat wij waren blijft ons altijd voor de voeten lopen, zoals we als kind soms al het gevoel hadden te worden gecommandeerd door de volwassene die we geworden zijn. De kracht van deze minuut is daarmee dus ook de spanning tussen het relatief onvergankelijke (gebouwen, conservatieve mode, wereldsteden, onveranderlijke menselijke verlangens) en de sterfelijkheid van het individu.

Het beste moment: het meisje dat de jonge vrouw die zij zelf geworden is passeert. Allebei in regenjas, allebei in panty, maar het meisje op platte schoenen, de vrouw op hakken. Een mooi, bijna huiveringwekkend moment. In deze sequentie wordt wel goed gespeeld, vooral door de aarzeling die uit de lichaamstaal van beiden spreekt. Wil ik jou wel worden? Wil ik jou wel geweest zijn? Kun je je voorstellen dat ik ooit jou was? Kun jij je voorstellen dat je op weg bent mij te zijn? Dacht jij dat ik jóu wilde worden? Dramatisch: de regie volgt de jonge vrouw, voor het meisje zijn the fifteen seconds of fame voorbij.

Nou ja, kijk zelf nog maar een keer:




Nu valt me opeens op dat de wat oubollige beeldtaal (bleke kleuren, statische cameravoering) wordt opgepept door de lekkere soundtrack. Waarom is het nummer van The chase (uit Marseille) geen megahit geworden? Kampvuurgitaartje, handengeklap (sixties! kinderliedjes!), het ruisen van de maracas, een achter de schuiven vervormd kopstemmetje. Dat elektronische orgel dat aan het einde van het lied bijna als een accordeon klinkt. Heerlijk ook dat Franse accent waarmee de lyrics worden vertolkt: eh, woet joe belief sat somsing is rong zat it koeld bie reiht?. En wat mooi en griezelig en mooi griezelig aan dat liedje is: vanaf 0.31 komt de tweede stem erbij, alleen het is geen achtergrondzangeres of koortje die/dat meezingt, nee het is een opgenomen en elektronisch bewerkte afsplitsing van de leadzangeres, akoestisch gebeurt dus hetzelfde als visueel: zoals kind/puber en puber/jongvolwassene steeds samen in beeld verschijnen, zo is ook het zingen een gespleten eenheid. Somsing's rong en daardoor wordt een diepere waarheid uitgedrukt.

Nog één keer kijken dan. Of liever: luisteren.



'Wat wilde je vragen?'
'Waarom geef je zo af op die acteurs? Jij lijkt wel een beetje op die gozer. Met je grote neus en je glimlachjes.'
'En bedankt.'
'Wie kaatst kan de bal verwachten, gozer.'
'Heb jij mij ooit op een heldere dag met een zwarte paraplu zien rondlopen?'
'Daar gaat het niet om.'

P.S. Vanaf het moment dat het jongetje het meisje aanraakt lijkt alles gepredestineerd. Iedere Freudiaan ziet dat er wel eerst twee blauwe ballonnen moeten rijpen voordat de romance werkelijk kan opbloeien. En dat allemaal tegen de achtergrond van het grootste fallussymbool van Frankrijk (kom op: aan het einde van het filmpje staan die twee gewoon zwijmelend naar een roestvrijstalen erectie te staren). Over de betekenis van dat petje en die paraplu mag in groepsverband worden doorgeassocieerd. Maar wie bloost moet drankjes halen.

P.P.S. Voor de echte kijknerds: op 0.02 tot 0.05 zie je in de linkerpoot van de toren een toeristenlift zakken.